Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki

Z CYKLU PN. SYLWETKI LITERACKIE - KAZIMIERZ MOCZARSKI - BOHATER ARMII KRAJOWEJ

Utworzono dnia 25.09.2020

"Moje zszokowanie z chwilą znalezienia się z hitlerowcami […] szybko przekształciło się w postanowienie: jeżeli już jestem ze zbrodniarzami wojennymi, to niech ich poznam, niech próbuję rozłożyć na włókna ich życiorysy i osobowość. Gdy to się uda, mam możność – choć w pewnym stopniu – odpowiedzieć sobie na pytanie, jaki mechanizm historyczny, psychologiczny, socjologiczny doprowadził część Niemców do uformowania się w zespół ludobójców, którzy kierowali Rzeszą i usiłowali zaprowadzić swój Ordnung w Europie i w świecie." – tak pisał Kazimierz Moczarski w „Rozmowach z katem”.
Dnia 27 września 2020 roku przypada 45. rocznica śmierci pisarza. Kazimierz Moczarski był prawnikiem z wykształcenia, dziennikarzem i pisarzem, podczas wojny szefem Biura Informacji i Propagandy ZWZ–AK oraz Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. W 1945 roku został przez władze PRL aresztowany i skazany, początkowo na dziesięć lat więzienia, a w 1952 roku na karę śmierci. Moczarskiemu wyrok zamieniono na dożywocie, "zapomniano" go jednak o tym fakcie powiadomić, trzymając w celi śmierci przez dalsze dwa lata i trzy miesiące. Na wolność wyszedł na mocy amnestii w 1956 roku, po jedenastu latach. W jawnym (jedynym takim w PRL-u) procesie rehabilitacyjnym został oczyszczony ze wszystkich zarzutów. Pobyt za kratami Moczarski wykorzystał do wnikliwej analizy opętania nazistowską ideologią przykładnych niemieckich obywateli, reprezentowanych przez dwóch współwięźniów: Stroopa i podoficera kryminalnej policji obyczajowej, esesmana Gustawa Schielkego, trzeciego z osadzonych w ich celi. Na podstawie pobytu w celi powstał słynny quasi-reportaż, który Moczarski spisał po wyjściu z więzienia i w latach 1972–1974 zamieszczał w odcinkach w miesięczniku "Odra". Wydanie książkowe "Rozmów z katem" ukazało się po raz pierwszy w 1977 roku, dwa lata po śmierci autora. Nieocenzurowana, pełna wersja dzieła pojawiła się dopiero w 1992 roku.

Agnieszka Jeziorska

BIP

Licznik odwiedzin:

W tym tygodniu: 59

W poprzednim tygodniu: 226

W tym miesiącu: 620

W poprzednim miesiącu: 497

Wszystkich: 56800

Imieniny

Zegar

KATALOG on-line